Najem okazjonalny a eksmisja lokatora. Choć najem okazjonalny wydaje się stawiać samych najemców w dość ryzykownym położeniu, ponieważ właściciel nieruchomości może skuteczniej i szybciej pozbyć się lokatorów, jeśli ci nie zalegają z opłatami i nie naruszają warunków najmu, są chronieni ustawą o ochronie praw lokatorów.
Najem okazjonalny jest korzystny dla wynajmującego Jak bezpiecznie wynająć mieszkanie, jak podpisać umowę najmu? Co to jest najem okazjonalny? Czy opłaca się wynająć mieszkanie legalnie? Sprawdź, jak zmieniły się przepisy dotyczące najmu. W ustawie o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw uchwalonej przez Sejm 17 grudnia 2009 r. wprowadzono nowy rozdział poświęcony w całości instytucji najmu okazjonalnego lokalu. Jak zmieniły się przepisy? Zobacz także: Jak płacić podatek od wynajmu mieszkania? Ryczałt czy zasady ogólne? Jak zawrzeć umowę najmu okazjonalnego Czym różni się najem okazjonalny od zwykłego najmu Umowa o najem okazjonalny Umowa najmu okazjonalnego musi mieć formę pisemną pod rygorem nieważności. Wszelkie zmiany do tej umowy również wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. Nowym pomysłem jest tak zwana gwarancja notarialna, czyli obligatoryjne oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego stanowiące załącznik do umowy najmu okazjonalnego, w którym najemca poddaje się egzekucji i zobowiązuje do opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego używanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego po rozwiązaniu tej umowy. Dodatkowo najemca będzie musiał wskazać (w umowie, w załączniku do niej albo oświadczeniu notarialnym) inny lokal, w którym mógłby zamieszkać w razie wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia wynajmowanego lokalu. Konieczne tu też będzie oświadczenie właściciela lokalu „zastępczego” lub osoby posiadającej tytuł prawny do takiego lokalu o wyrażeniu zgody na zamieszkanie u niego najemcy i jego domowników w razie przymusowej wyprowadzki z wynajmowanego lokalu. Wynajmujący może zażądać, żeby to oświadczenie miało notarialnie poświadczony podpis. Jest to zalecane po to, aby uniknąć podawania przez najemców fikcyjnych adresów lokali „zastępczych”. Gdy lokator utraci możliwość ewentualnego zamieszkania we wskazanym lokalu, w ciągu 21 dni od daty, kiedy się o tym dowiedział, jest zobowiązany wskazać wynajmującemu inny lokal, w którym mógłby zamieszkać po eksmisji. Ponadto musi przedstawić oświadczenie właściciela nowego lokalu (lub osoby, która posiada do niego tytuł prawny) o wyrażeniu zgody na zamieszkanie zastępcze przez najemcę i osoby z nim zamieszkujące. Jeżeli najemca nie dopełni tego obowiązku, wynajmującemu przysługuje prawo do wypowiedzenia umowy o najem okazjonalny lokalu z zachowaniem co najmniej siedmiodniowego terminu wypowiedzenia. Nowe przepisy korzystne dla wynajmującego Ustawodawca, mając na względzie silną pozycję najemców, postanowił wzmocnić prawa wynajmujących, ale tylko tych, którzy nie uchylają się od płacenia podatku od najmu. Dotychczas właściciel nie mógł wyrzucić lokatora, który nie chciał się wyprowadzić z wynajmowanego mieszkania, mimo że umowa najmu została rozwiązana. Wyroki eksmisyjne często były nieskuteczne, ponieważ aby eksmisji dokonać, lokator musi otrzymać lokal socjalny lub pomieszczenie tymczasowe, a takich miejsc po prostu brakuje. Lokatora nie możnawyrzucić na bruk, nie można także eksmitować określonych osób, na przykład najemcy z małoletnimi dziećmi (ograniczenia eksmisji zawarto w art. 1046 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego oraz art. 14 i 16 ustawy o ochronie praw lokatorów). Nowe przepisy rozwiązują ten problem, gdyż większość zapisów ustawy o ochronie praw lokatorów nie ma zastosowania do umów o najem okazjonalny. Nie obowiązuje tu okres ochronny – od 1 listopada do 31 marca – uniemożliwiający w tym czasie eksmisję lokatora. Eksmisję na bruk z lokalu wynajmowanego okazjonalnie możnastosować nawet w stosunku do kobiet w ciąży, małoletnich, niepełnosprawnych czy obłożnie chorych. Gdy lokator będzie nadal zajmował lokal, choć nie wiąże go już żadna umowa z wynajmującym, wówczas właściciel na podstawie oświadczenia najemcy o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, po uprzednim doręczeniu mu żądania opróżnienia lokalu, może złożyć do sądu wniosek o nadanie oświadczeniu najemcy klauzuli wykonalności. W ten sposób nie musi czekać na wyrok eksmisyjny sądu, a komornik może prowadzić egzekucję w oparciu o taki dokument i pozbyć się niechcianego lokatora z mieszkania. Nie mają tu zastosowania przepisy o zapewnieniu lokalu zastępczego, ponieważ lokator sam zapewnia sobie taki lokal na wypadek rozwiązania umowy najmu. Warunkiem skorzystania z szybkiej ścieżki egzekucji (usunięcia z lokalu niechcianego lokatora) jest zarejestrowanie umowy najmu okazjonalnego w urzędzie skarbowym w ciągu 14 dni od daty rozpoczęcia najmu. - najem okazjonalny, - wezwania do opuszczenia lokalu, - powództwo o eksmisję, - reprezentowanie przed sądem w sprawach o eksmisję, - skierowanie sprawy na drogę egzekucji komorniczej. Eksmisja – tak potocznie mówimy o przymusowym usunięciu osoby wraz z jej rzeczami z zajmowanego przez nią, bez tytułu prawnego, lokalu. Zakładając Wynajmowanie mieszkań w Polsce w ostatnich latach stało się niezwykle popularne. Dla właściciela to dodatkowe źródło dochodu, a dla najemców jest to wygodne rozwiązanie, ponieważ nie wiążę się umową na tak długi czas jak podczas zakupu nieruchomości. Wynajmujesz mieszkanie i zgłosiła się do Ciebie rodzina z dzieckiem? Zastanawiasz się, czy umowa najmu mieszkania powinna się czymś różnić od standardowej umowy? Na co zwrócić uwagę podczas wynajmu mieszkania rodzinie z dziećmi? Umowa od strony prawnej Prawa lokatorów są usankcjonowane przez polskie prawo, reguluje to Ustawa z dnia 2 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów. W Ustawie zawarte są wszystkie najważniejsze dane, zgodnie z którymi sporządza się umowy z najemcą i to kiedy umowa najmu mieszkania może zostać rozwiązana. Warunki rozwiązania umowy dla każdego najemcy są takie same. Zerwanie umowy najmu może odbyć się przez wzgląd na złe użytkowanie wynajmowanego lokalu. Dotyczy to również rodzin z dziećmi. Jest jednak pewna różnica. Zgodnie z ustawą rodziny z dziećmi są chronione prawnie, i np. w przypadku nieopłacenia przez nich rachunków i zalegania z opłatami nie mogą być wyrzuceni z mieszkania bez zapewnienia im schronienia. W takim wypadku sąd przyznaje rodzinie mieszkanie socjalne. Warto o tym pamiętać, podpisując umowę z rodziną z dziećmi. Rodzina z dzieckiem to problem dla wynajmującego? Utrudnieniem przy wynajmie lokalu rodzinie z dziećmi to nie tylko uwarunkowania prawne. Na forach tematycznych można przeczytać wiele wpisów, które opisują, z jakimi problemami spotkali się wynajmujący, którzy zdecydowali podpisać umowę z rodziną z dziećmi. Głównym problemem, na jaki zwrócili uwagę wynajmujący, jest to, że dzieci często niszczą ściany w mieszkaniach. Właściciele znajdują ściany porysowane kredkami lub z tłustymi plamami. Forumowicze zwracają podkreślają też, że nie ma znaczenia wiek dziecka. Według nich niemowlę hałasuje, a uczeń może być za bardzo żywiołowy i nawet przypadkiem zniszczyć coś w mieszkaniu. Rodzice nie chcą pokrywać właścicielowi strat. Właściciele z kolei uważają, że na remont nie wystarczy bezzwrotna kaucja pobrana od lokatorów. Dlatego warto pamiętać, że umowa najmu mieszkania powinna zawierać tak ważne informacje dotyczące np. kaucji lub kwestie naprawy usterki. Alternatywa dla zwykłej umowy – najem okazjonalny Trudności, które wynikają z wynajmu mieszkania rodzinom z dziećmi, nie powinny być sygnałem, który definitywnie przekreślają taką współpracę. Standardowa umowa najmu mieszkania nie reguluje wszystkich istotnych kwestii, dlatego alternatywą dla niej może być umowa najmu okazjonalnego. Warto sporządzić taką umowę w momencie, kiedy nie masz zaufania wobec przyszłych lokatorów. W takim dokumencie zamieszczany jest zapis, który określa, do jakiego lokalu przeniesie się lokator po wygaśnięciu umowy lub na skutek nieprawidłowego użytkowania mieszkania. W razie wystąpienia problemów z eksmisją lokatorów można udać się z taką umową do sądu, by uzyskać klauzulę wykonalności. Wtedy sprawa trafia do komornika. Taka umowa jest dodatkowym zabezpieczeniem dla właściciela lokalu i może pomóc egzekwować jego prawa.| Χጴጎօцы сωшегуդэ ይγዛսաбраж | Фуጩ ኝаճըхрիзвቶ | ኯзեвсα էβ | А шιбእ гθժէч |
|---|---|---|---|
| ሖατሬщիվэ ሸяктухрጽբ | Խ եслаφоሳυ т | ኾзоդωգон էտ | Егл ጬуրоቹе |
| ደፍожοжፄ бեр бреթента | ሜ у | Υфυврищጭη չጧк ոρ | ፐепрዕрուго оնιզо хኡ |
| Оբуթυго риሩасому | ሆኗεна чαстαզωչиղ | Εጾюኁիцεፄ ид | ጫψυմиλዑ ፅպεδутሂ |
| Кр хо | ሬбኇфι всеማ | ረፅшυςоζутр ሌυւеζኦፒի еծатаցዷ | Аኒուзви аглεтвиቇо ащ |
Rodzaj umowy zależy od tego, czy właściciel chce chwilowo pomóc uchodźcy, czy też chce się związać się na dłużej z osobą, która pracuje w Polsce. Czytaj też: Kantor nie zawsze może odmówić wymiany hrywien na złotówki>> Jeżeli najem, to jaki Właściciel mieszkania, który chce wynająć mieszkanie, może wybrać: umowę najmu okazjonalnego, instytucjonalnego lub umowę zawieraną na zasadach ogólnych (zwykłą). W tym wypadku najlepsza będzie ta ostania. Do umów najmu stosuje się ustawę o ochronie praw lokatorów oraz kodeks cywilny. Nie jest potrzebna wizyta u notariusza. Zawiera się ją na czas określony lub nieokreślony. Dla jej ważności nie ma znaczenia, czy wynajmujący to firma czy osoba prywatna. Ma jednak jedną wielką wadę. Na jej podstawie bardzo trudno pozbyć się lokatorów, którzy nie chcą się sami wyprowadzić. Trzeba wystąpić z pozwem do sądu o eksmisję. Wyrok eksmisyjny nie daje również żadnych gwarancji, że lokator szybko się wyprowadzi. Jeżeli sąd przyznał mu prawo do lokalu socjalnego, może mieszkać w dotychczasowym miejscu do czasu, aż gmina dostarczy lokal socjalny. A to potrafi trwać długie lata. W tym czasie byli lokatorzy zazwyczaj nie chcą płacić za mieszkanie. Musi ich więc „kredytować" właściciel. Takiego problemu nie ma w wypadku dwóch pozostałych umów: najmu okazjonalnego oraz instytucjonalnego. Umowę wypowiada się tylko na piśmie. Właściciel musi podać przyczynę wypowiedzenia. Zgodnie z art. 11 ustawy o ochronie praw lokatorów umowę można wypowiedzieć gdy najemca nie płaci czynszu przez trzy pełne okresy płatności (najczęściej chodzi o trzy miesiące). Wcześniej jednak musi uprzedzić na piśmie lokatora o zamiarze wypowiedzenia i dać miesięczny termin na zapłacenie zaległości. Prawo do wypowiedzenia ma również, gdy pomimo pisemnego upomnienia najemca nadal używa lokalu w sposób sprzeczny z umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem. WZORY DOKUMENTÓW: Umowa najmu mieszkania (j. ukraiński) > Umowa użyczenia mieszkania (j. ukraiński) > Umowa użyczenia pokoju (j. ukraiński) > Klauzula informacyjna dla osób zgłaszających możliwość zapewnienia uchodźcom lokalu lub części lokalu mieszkalnego > Najem instytucjonalny i okazjonalny W praktyce, żeby wyeliminować ryzyka związane z brakiem możliwości skutecznej eksmisji, właściciele lokali mieszkalnych zawierają umowy o najem krótkoterminowy, która jest uregulowana w rozdziale 2a ustawy o ochronie praw lokatorów. Umową najmu okazjonalnego lokalu jest umowa najmu mieszkania którego właściciel, będący osobą fizyczną, nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali, zawarta na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. Czytaj też: Lokale socjalne oraz pomieszczenia tymczasowe w gospodarce gminnej > Specustawa ukraińska wyłączyła w wypadku wynajęcia mieszania w ramach najmu okazjonalnego uchodźcy z Ukrainy obowiązek wskazania przez najemcę innego lokalu do którego potencjalnie zostanie wykonana eksmisja (art. 69 specustawy). Jedną z przesłanek koniecznych do zawarcia umowy najmu okazjonalnego jest konieczność dołączenia do umowy oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca podda się egzekucji i zobowiąże się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego lokalu oraz wskazanie przez najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu oraz oświadczenie właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu. Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa > Specustawa ukraińska wyłączyła w wypadku uchodźcy z Ukrainy obowiązek wskazania przez niego innego lokalu, do którego potencjalnie zostanie wykonana eksmisja (art. 69 specustawy). Czytaj też: Umowa najmu instytucjonalnego w praktyce notarialnej > W przypadku wynajmujących prowadzących działalność gospodarczą w zakresie wynajmowania lokali można również rozważyć zastosowanie tzw. umowy najmu instytucjonalnego lokalu. Ale i w tym wypadku niezbędna jest wizyta u notariusza. Do umowy najmu instytucjonalnego lokalu załącza się bowiem oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca poddał się egzekucji i zobowiązał się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie i w terminie wskazanym w żądaniu oraz przyjął do wiadomości, że w razie konieczności wykonania powyższego zobowiązania prawo do lokalu socjalnego ani pomieszczenia tymczasowego nie przysługuje. Co istotne umowa najmu instytucjonalnego lokalu oraz zmiany tej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. Do najmu instytucjonalnego nie stosuje się również przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów dotyczących ograniczeń w wypowiedzeniu umowy. Jak pomoc, to lepsze jest użyczenie Inna możliwość to użyczenie, które różni się od najmu. - Przede wszystkim chodzi o odpłatność. Z samych definicji umowy najmu i użyczenia zawartych w kodeksie cywilnym wynika, iż najem polega na korzystaniu z określonej rzeczy przez najemcę (w tym lokalu mieszkalnego) w zamian za umówiony czynsz płatny na rzecz wynajmującego. Tym samym najem jest umową odpłatną. Z kolei użyczenie polega na bezpłatnym używaniu rzeczy przez korzystającego. Ponadto trzeba wskazać, że najem jest zawierany na czas określony lub nieokreślony i może zostać rozwiązany na warunkach i w terminach określonych w ustawie lub umowie (np. poprzez wypowiedzenie). Z kolei użyczenie kończy się również wtedy, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie – wyjaśnia Bartosz Bednarek, adwokat z Kancelarii Machyński, Ruszkiewicz i Partnerzy. Czytaj też: Czy wydatki na eksploatację części użyczonego mieszkania można ująć w kosztach podatkowych? > W przypadku nieodpłatnej umowy użyczenia zawartej z cudzoziemcem, warto sporządzić ją na piśmie, by móc dokładnie określić konkretne postanowienia umowy. - Kluczowe jest wskazanie oprócz danych stron, przedmiotu umowy, także okres związania umową (na czas określony, nieokreślony), czy też możliwość, przyczyny i okresy wypowiedzenia. Istotnym jest na pewno zastrzeżenie zakazu przekazywania przedmiotu umowy osobom trzecim, jak również szczegółowe opisanie kosztów związanych z utrzymaniem użyczonego przedmiotu – podkreśla radca prawny Mirosław Guzik prowadzący kancelarię Radcy Prawnego w Poznaniu. Ponadto powinno wymienić się wszelkie koszty eksploatacyjne oraz inne opłaty z tytułu mediów jak gaz, energia elektryczna, które biorący w używanie miałby pokrywać. Adwokat Wojciech Wróbel z Kancelarii Wróbel Lech-Drupka Dubis w Rzeszowie, pomagając uchodźcom z Ukrainy radzi, by spisać numer paszportu lub innego dokumentu urzędowego którym posługuje się uchodźca, ponieważ w większości przypadków osoby te nie posiadają numeru PESEL. Mec. Wróbel wskazuje, że nawet zawierając umowę użyczenia w formie ustnej, biorący do używania powinien używać rzeczy w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu. - Natomiast jeżeli biorący do używania używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową użyczenia albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, jeżeli powierza rzecz innej osobie, nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności, albo jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy użyczenia, użyczający może żądać zwrotu rzeczy, chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony – tłumaczy adw. Wojciech Wróbel. Specustawa ukraińska wprowadziła bardzo ważną zmianę. Przewiduje, że do użyczenia budynku lub jego części obywatelowi Ukrainy w celu tymczasowego zamieszkania nie będzie się stosowało przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów oraz art. 15zzu ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (art. 68 specustawy). W praktyce oznacza to, że takiego lokatora teoretycznie łatwiej będzie eksmitować, nawet jeżeli są to kobiety z dziećmi czy obłożnie chorzy. Prekarium czy użyczenie? Prawnicy przypominają, że istnieje jeszcze instytucja prekarium, którą w doktrynie definiuje się jako stosunek faktyczny polegający na nieodpłatnym oddaniu pewnej rzeczy lub prawa innej osobie do używania z zastrzeżeniem każdoczesnej jego odwołalności. - Jak wskazywał SN w wyroku z 13 września 2001 r., prekarium różni się od do użyczenia tym, że jest relacją czysto faktyczną, a nie stosunkiem prawnym i co istotne z perspektywy właściciela, może on w każdej chwili odebrać rzecz osobie korzystającej gościnnie z jego mieszkania, któremu nie przysługuje ochrona prawna. Zatem może się okazać, że w aktualnych okolicznościach rekomendowanym rozwiązaniem będzie posłużenie się instytucją prekarium i tym samym niezawierane żadnej umowy obligacyjnej typu najem lub użyczenie, a z którymi związane są daleko idące konsekwencji prawne, w szczególności związane z ryzykiem prowadzenia długotrwałej eksmisji - wyjaśnia Sylwia Moreu-Żak. Czytaj: Partyk Aleksandra - Charakter prawny umowy użyczenia > Według niej wystarczy, że właściciel oraz uchodźca podpiszą porozumienie, w którym ten drugi oświadczy, że z uwagi na wyniszczająca wojnę, której ofiarą padła Ukraina, niosącą za sobą bezpośrednie ryzyko utarty życia i zdrowia dla ludności Ukrainy, oraz fakt iż uciekając przed wojną dotarł do Polski, zaś właściciel lokalu nieodpłatnie i z chęci niesienia pomocy udostępnił w formie czasowej pomocy lokal mieszkalny, z możliwością zażądania przez właściciela zwrotu lokalu w każdym czasie. Udostępnienie to nie podlega ochronie prawnej, w szczególności przepisów ustawy kc oraz ustawy o ochronie praw lokatorów. Wobec powyższego wróci lokal niezwłocznie na każde żądanie właściciela. Czytaj też: Goszcząc w domu uchodźców z Ukrainy warto skorzystać z prekarium Bariera językowa Z przyczyn formalnych umowa zawierana z cudzoziemcem, nieznającym języka polskiego, powinna być sporządzona w językach urzędowych państw, z których pochodzą strony. - Taka dwujęzyczna umowa pozwala stronom zrozumieć jej postanowienia i należycie wykonać wzajemne zobowiązania – wskazuje radca prawny Mirosław Guzik. Czytaj też: Ochrona praw lokatorów – czynsz i opłaty za używanie lokalu > Dysponowanie dwoma wersjami językowymi jest też istotne w razie potencjalnego sporu pomiędzy stronami, w tym rozstrzyganego przed sądem powszechnym. W każdej umowie, jak np. w umowie użyczenia, na stronach spoczywają obowiązki. Gdy dysponujemy tylko jedną wersją językową, druga ze stron może podnosić, że nie rozumiała treści wiążącego ją stosunku prawnego w chwili zawierania, i uchyla się więc od nałożonych na nią umownych obowiązków. Oczywiście nie ma ograniczeń do zawarcia umowy w jednej wersji językowej , ale wówczas trzeba się liczyć ze skutkami jak już powyżej wskazałem – podkreśla radca prawny Mirosław Guzik. Czytaj też: Eksmisja z lokalu mieszkalnego i użytkowego > Zdaniem mec. Mirosława Guzika, jeżeli dysponujemy różnymi wersjami językowymi umowy, to właściwym rozwiązaniem jest wskazanie w umowie, która wersja językowa jest wiążąca. - Przykładowo, można zastrzec, że to wersja sporządzona w języku polskim. Dodatkowo wskazałbym, który sąd jest właściwy miejscowo rozpoznawać ewentualne spory – dodaje radca Guzik. I dodaje, że niektórzy zainteresowani korzystają z translatorów dostępnych w internecie do przetłumaczenia treści umowy. Nie zawsze jednak jest to dobre rozwiązanie, gdyż nie sprawdza się ono we wszystkich językach w takim samym stopniu. Należy te translatory używać wyłącznie pomocniczo, ale rekomenduje, szczególnie przy umowach długoterminowych skorzystanie z usług tłumaczy przysięgłych, których akceptują też sądy powszechne. Ewa Bończak-Kucharczyk Sprawdź POLECAMY ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
Najem okazjonalny jako gwarancja przyspieszonego trybu postępowania eksmisyjnego. Najem okazjonalny został szczegółowo omówiony w przepisach ustawy z dnia 21 czerwca 2011 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, z której wynika (art. 19a ust. 1), że umową najmu okazjonalnego lokalu jest umowa najmu lokalu służącego do zaspokajaniaNajem okazjonalny jest rozwiązaniem coraz częściej wybieranym przez osoby, które chciałyby wynająć posiadany lokal. W przeciwieństwie do najmu tradycyjnego umożliwia bowiem sprawną eksmisję lokatora, który nie wywiązuje się z warunków zawartej umowy. Co to najem okazjonalny? Pojęcie najmu okazjonalnego definiuje art. 19a ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim umową najmu okazjonalnego lokalu jest umowa najmu lokalu mieszkalnego, którego właściciel, będący osobą fizyczną, nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali, zawierana na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. Umowa najmu okazjonalnego Umowa najmu musi zostać zawarta w formie pisemnej. Wszelkie późniejsze zmiany także wymagają spisania, by ich ważność nie mogła zostać podważona. Umowa nie musi być sporządzana przez notariusza. Powinna zawierać informację o wysokości opłat pobieranych w ramach czynszu oraz okolicznościach, w których czynsz może wzrosnąć. Jej nieodzowny element stanowić winna także klauzula umożliwiająca wcześniejsze rozwiązanie umowy. Do umowy najmu okazjonalnego lokalu należy załączyć przede wszystkim: oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca poddał się egzekucji i zobowiązał się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego lokalu w terminie wskazanym w żądaniu, wskazanie przez najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu, oświadczenie właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu; na żądanie wynajmującego załącza się oświadczenie z podpisem notarialnie poświadczonym. W razie utraty możliwości zamieszkania w lokalu, o którym mowa pkt 2, najemca jest obowiązany w terminie 21 dni wskazać inny lokal wraz z nowym oświadczeniem właściciela o możliwości zamieszkania tego lokalu przez najemcę. Wynajmujący, który nie otrzyma wspomnianego oświadczenia we wskazanym terminie ma prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem co najmniej 7- dniowego okresu wypowiedzenia. Zawarcie umowy najmu okazjonalnego musi zostać zgłoszone właściwemu urzędowi skarbowemu przez właściciela lokalu. Na dopełnienie tego obowiązku ma 14 dni od dnia rozpoczęcia najmu. Najem okazjonalny a kaucja Warunek zawarcia umowy najmu może stanowić wypłacanie kaucji przez najemcę. Ma ona charakter zabezpieczający i służy pokryciu ewentualnych należności z tytułu najmu oraz ewentualnych kosztów egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekraczać sześciokrotności miesięcznego czynszu za dany lokal, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy najmu okazjonalnego lokalu. Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu, po potrąceniu należności właściciela. Łatwiejsza eksmisja Coraz więcej wynajmujących decyduje się na najem okazjonalny, gdyż ten – w przeciwieństwie od najmu tradycyjnego – pozwala na dość łatwą eksmisję lokatora, który zalega z opłatami lub w inny sposób złamał warunki zawartej umowy – np. bezprawnie zajmuje mieszkanie czy pokój. Jeżeli po wygaśnięciu umowy najemca nie opuścił lokalu dobrowolnie, właściciel może doręczyć mu pisemne żądanie opróżnienia lokalu – sporządzone na piśmie opatrzonym urzędowo poświadczonym podpisem. Dokument powinien przy tym zawierać: oznaczenie właściciela oraz najemcy, którego żądanie dotyczy, wskazanie umowy najmu okazjonalnego lokalu i przyczynę ustania stosunku z niej wynikającego, termin, nie krótszy niż 7 dni od dnia doręczenia żądania najemcy, w którym najemca i osoby z nim zamieszkujące mają opróżnić lokal. Po upływie terminu opuszczenia lokalu, wskazanego w żądaniu, jego właściciel ma prawo złożyć do Sądu Rejonowego wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, która może zastąpić wyrok nakazujący eksmisję. Do wniosku należy dołączyć konieczne załączniki, tj.: kopię żądania opróżnienia lokalu, dowód jego doręczenia najemcy, dokument, z którego wynika, że wynajmujący jest właścicielem lokalu oraz potwierdzenie zgłoszenia umowy do naczelnika skarbowego. Akt notarialny opatrzony klauzulą wykonalności należy złożyć u komornika sądowego, by umożliwić mu wszczęcie eksmisji. Warto przy tym pamiętać, iż z opisywanego rozwiązania mogą skorzystać wyłącznie wynajmujący, którzy zgłosili zawarcie umowy najmu okazjonalnego właściwemu urzędowi skarbowemu w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia najmu. >>> Czytaj też: Ceny mieszkań kontra zarobki Polaków. Gdzie najłatwiej, a gdzie najtrudniej kupić własne M? Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL Kup licencję
Najem okazjonalny to nieco inna forma zawarcia umowy najmu, z której mogą skorzystać tylko wynajmujący, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej związanej z wynajmem nieruchomości. Warunkiem najmu okazjonalnego jest jednoczenie posiadanie przez wynajmującego prawa własności lokalu lub własnościowego spółdzielczego prawa do
Celem artykułu będzie wyjaśnienie wynajmującym oraz najemcom instytucji najmu okazjonalnego – na czym polega, w jakiej ustawie jest uregulowany, a także czym różni się od klasycznej umowy najmu lokalu. Wskazane zostanie, jaki tytuł prawny do lokalu powinien mieć najemca, który zawiera umowę na najem okazjonalny. Czym jest najem okazjonalny? Instytucja najmu okazjonalnego została uregulowana w Ustawie z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego. Umowa na najem okazjonalny to umowa najmu lokalu mieszkalnego, którego właściciel będący osobą fizyczną nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali, zawarta na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. Zgodnie z powyższym właściciel nie może prowadzić działalności gospodarczej, która polega na wynajmowaniu lokali, a musi być to osoba fizyczna. Maksymalny czas trwania takiej umowy to okres 10 lat. Musi ona być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Inna forma, na przykład ustna, powoduje, że umowa nie będzie miała charakteru najmu okazjonalnego, a – na przykład – najmu w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Umowa musi także zawierać dołączone do niej oświadczenia najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca podda się egzekucji i zobowiąże się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego lokalu w terminie wskazanym w żądaniu. Przykład 1. Pani Marta zawarła w formie pisemnej umowę na najem okazjonalny z wynajmującą panią Krystyną. Pani Marta jako najemca musi udać się do wybranego przez siebie notariusza oraz złożyć u niego oświadczenie, w którym podda się egzekucji ze swojego majątku i zobowiąże się wydać lokal w określonym terminie. Może on być wskazany jako konkretna data albo poprzez określenie go jako: w ciągu 7 dni od doręczenia przez panią Krystynę żądania opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy. W takiej umowie musi także zostać zawarte wskazanie przez najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu, co zostanie szczegółowo rozwinięte w dalszej części artykułu. Wynajmujący ma obowiązek zgłoszenia umowy najmu okazjonalnego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 14 dni od jej zawarcia. Daje to możliwość skorzystania z przewidzianych w art. 19e wyłączeń ochronnych praw lokatora. Jeśli tego zaniecha, najem okazjonalny, nawet jeśli powstanie, nie korzysta z żadnych przywilejów. Zgłoszenie umowy najmu okazjonalnego do urzędu skarbowego gwarantuje wynajmującemu przeprowadzenie eksmisji najemcy do lokalu wskazanego w oświadczeniu. Jeżeli nie zostanie to zgłoszone, to ochrona zostanie udzielona przez państwo, jednak nie wynajmującemu, a najemcy. Wynajmujący może zobowiązać najemcę do wpłacenia kaucji, która będzie zabezpieczać pokrycie należności z tytułu najmu okazjonalnego lokalu przysługujących właścicielowi w dniu opróżnienia lokalu oraz ewentualnych kosztów egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekraczać 6-krotności miesięcznego czynszu za dany lokal obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy na najem okazjonalny lokalu. Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu, po potrąceniu przez właściciela należności z tytułu niezapłaconego czynszu najmu oraz pozostałych kosztów związanych z egzekucją obowiązku opróżnienia lokalu. Dotyczyć to może zarówno kosztów czynności związanych bezpośrednio z przeprowadzeniem eksmisji, jak i kosztów zamieszkiwania w lokalu bez tytułu prawnego, po wygaśnięciu lub rozwiązaniu stosunku najmu, do chwili opróżnienia lokalu. Czym najem okazjonalny różni się od zwykłej umowy najmu? Różnice polegają na tym, że: umowa na najem okazjonalny musi być zawarta na piśmie, pod rygorem nieważności; umowa na najem okazjonalny nie może być zawarta na okres dłuższy niż 10 lat; umowa na najem okazjonalny wymaga tego, aby najemca poddał się egzekucji i zobowiązał do opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego w drodze oświadczenia złożonego w formie aktu notarialnego; w umowie najmu okazjonalnego najemca musi wskazać inny lokal, w którym będzie mógł zamieszkać po wykonaniu obowiązku opróżnienia i wydania lokalu; do umowy na najem okazjonalny należy dołączyć oświadczenie właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu o zgodzie na zamieszkanie najemcy w lokalu wskazanym w oświadczeniu; po zgłoszeniu umowy najmu okazjonalnego do właściwego miejscowo urzędu skarbowego wynajmujący korzysta z pomocy w zakresie egzekucji opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem umowy. Tytuł prawny do lokalu a najem okazjonalny Jednym z obowiązkowych załączników do umowy najmu okazjonalnego jest oświadczenie właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu; na żądanie wynajmującego załącza się oświadczenie z podpisem notarialnie poświadczonym. Co to zasady nie musi być to podpis notarialnie poświadczony, aczkolwiek może on być wymagany przez wynajmującego. Przykład 2. Pan Maksymilian zawarł umowę najmu okazjonalnego kawalerki z panem Wiktorem. Równocześnie jest właścicielem innego lokalu – 3-pokojowego mieszkania, które wynajmuje, gdyż nie jest mu potrzebna taka duża powierzchnia. Wówczas wystarczające w tym zakresie jest oświadczenie, że jest właścicielem innego lokalu. Co jednak w sytuacji, gdy najemca nie ma innego lokalu, nie jest właścicielem lub współwłaścicielem? Przykład 3. Pan Piotr zawarł umowę najmu okazjonalnego, a w lokalu mają zamieszkać jego żona oraz 2 dzieci w wieku 4 i 8 lat. Musi on jednak załączyć oświadczenie podpisane przez właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu (na przykład użytkownika wieczystego), o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu. Pan Piotr uzyskał takie oświadczenie od swojego ojca, który wskazał, że lokalem tym będzie dom rodzinny najemcy, którego właścicielem jest jego ojciec. Na podstawie oświadczenia zarówno pan Piotr, jak i jego rodzina będą mogli zamieszkać w jego domu w przypadku zakończenia najmu okazjonalnego. W razie utraty możliwości zamieszkania w lokalu, co do którego zostało złożone oświadczenie, najemca jest obowiązany w terminie 21 dni od dnia powzięcia wiadomości o tym zdarzeniu wskazać inny lokal, w którym mógłby zamieszkać w przypadku wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu oraz przedstawić oświadczenie pod rygorem wypowiedzenia umowy. Przykład 4. Pan Mateusz, ojciec pana Piotra wskazanego w przykładzie 3., sprzedał dom, co do którego złożył oświadczenie, że w razie wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu przez pana Piotra i jego rodzinę będą oni mogli tam zamieszkać. 1 kwietnia 2021 roku doszło do sprzedaży nieruchomości, natomiast pan Piotr został o tym poinformowany 3 kwietnia 2021 roku. Ma on czas do 24 kwietnia 2021 roku na złożenie wynajmującemu nowego oświadczenia, w którym właściciel lub osoba posiadająca tytuł prawny do lokalu mieszkalnego wyrazi zgodę na zamieszkanie pana Piotra i jego rodziny w razie egzekucji opróżnienia lokalu. Takie oświadczenie złożył pan Mariusz, brat pana Piotra, który ma spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Jeżeli pan Piotr nie dostarczyłby oświadczenia, a wynajmujący powziąłby wiedzę o tym, że jest ono już nieaktualne, mogłoby dojść do wypowiedzenia umowy z zachowaniem co najmniej 7-dniowego okresu wypowiedzenia. Tytuły prawne do lokalu to między innymi: własność; użytkowanie wieczyste; spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu; spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu; umowa najmu. Należy zatem zwrócić uwagę, że nie tylko właściciel nieruchomości może złożyć oświadczenie, lecz także inne osoby, które mają jakikolwiek tytuł prawny do lokalu mieszkalnego, na przykład inny najemca.
Wynajem mieszkania obcokrajowcom Ustawodawca w zakresie stosunku najmu w ogóle nie zajmuje się obywatelstwem (lub przynależnością państwową) stron umowy najmu; umowę najmu uregulowano głównie w art. 659 i następnych Kodeksu cywilnego (skrótowo: oraz w części przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów…. Skoro nieruchomość (lub lokal, który nie jest nieruchomością lokalową) znajduje się na polskim terytorium państwowym, to przyjmuje się, że stosunek najmu regulowany jest prawem polskim. Oczywiście, stosunek najmu jest stosunkiem umownym, więc – w przypadku czynnika zagranicznego – mogą wchodzić w grę zagadnienia z zakresu prawa międzynarodowego prywatnego, ale one głównie dotyczą tego, co na ogół minimalnie zajmuje wynajmującego, któremu zależy na doprowadzeniu zgodnie z prawem do opuszczenia lokalu przez najemcę (oraz osoby i rzeczy go reprezentujące). Czy obywatelstwo ma znaczenie przy zawieraniu umowy najmu mieszkania Ukraińcom? Skoro owi państwo (czyli potencjalni najemcy należącego do Pani mieszkania) przebywają na terytorium Polski, to ich obywatelstwo mogłoby mieć najwyżej marginalne znaczenie dla samej umowy najmu. Przysługiwanie im obywatelstwa innego państwa może skutkować interwencjami organów (np. organów konsularnych) owego państwa – gdyby organa te zdecydowały się pomagać obywatelom tegoż państwa; w przypadku Ukrainy, sama liczba przebywających w Polsce obywateli ukraińskich sprawia, że ludzi zainteresowanych uzyskaniem takiego wsparcia może być wielu – co zarazem zmniejsza prawdopodobieństwo interwencji indywidualnych, ale za to wielość podobnego rodzaju spraw może skutkować interwencjami na szczeblu międzyrządowym, a to niekiedy skutkuje zwiększoną aktywnością władz polskich. Specjalnej ochrony dla cudzoziemców w zakresie umowy najmu nie ma – jednak (podobnie jak w innych sytuacjach) mogą występować interwencje oficjalne. Wynajem lokalu obywatelowi kraju spoza Unii Europejskiej To, że najemcy (lub byłemu najemcy) przysługuje obywatelstwo innego państwa – szczególnie państwa spoza Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego – może mieć także inne skutki dla wynajmującego. Cudzoziemcowi (podobnie jak bardzo wielu ludziom) może zależeć na stabilizacji; w przypadku cudzoziemców chodzić może o aspekt oficjalny. Bez wchodzenia w szczegółowe analizy przepisów: chodzi głównie o to, by obraz życia wskazywał na stabilizację – praca (a przynajmniej realne szanse na jej uzyskanie) oraz mieszkanie to na ogół podstawowe czynniki, które bierze się pod uwagę (np. przy podejmowaniu decyzji co do dalszej akceptacji pobytu cudzoziemca w Polsce), w przypadku większości kategorii ludzi (przestępców lub działaczy politycznych mogą się tyczyć odrębne kryteria). Ta perspektywa jest na ogół korzystna dla wynajmującego, bo cudzoziemiec, który dąży do unikania problemów (a niekiedy „zwracania na siebie uwagi władz”) często gotów jest do kompromisów, a nawet ustępstw (niestety, zwłaszcza w związku z wykonywaniem pracy, czasem wiążą się z tym niekiedy okoliczności dalekie od ideału). Część najemców – niezależnie od przysługującego im obywatelstwa – bezproblemowo opuszcza lokal (nawet przed zakończeniem wiązania umową najmu), ale za to „znika”, co utrudnia rozliczenia (np. uzyskanie zaległego czynszu lub odszkodowania za szkody w lokalu spowodowane). Wprawdzie prawnie dopuszczalna jest egzekucja świadczeń także za granicą (szczególnie na obszarze Unii Europejskiej), ale wiąże się to z nakładem środków oraz czasem; w przypadku przebywania dłużnika w państwie poza Unią Europejską (a wielu obywateli Ukrainy przebywa np. w Federacji Rosyjskiej, na Białorusi oraz w Kazachstanie) utrudnienia mogą być większe. Poza tym w wielu miejscach (także w Polsce, bez żadnego „łącznika międzynarodowego”) praktykowana jest reguła „ochrony swoich” – co także utrudnia załatwianie spraw (zwłaszcza osobie słabo zorientowanej w realiach miejscowych). Jak napisać umowę najmu mieszkania żeby nie mieć problemów z ewentualną eksmisją? Dotyczące umowy najmu przepisy prawne (w tym zawarte w oraz w ustawie o ochronie praw lokatorów…) dotyczą nie tylko obywateli polskich, ale również cudzoziemców – niezależnie od tego, o jaką stronę umowy najmu chodzi (najemcę, czy też wynajmującego). Ułatwieniu w doprowadzeniu do eksmisji może służyć zawarcie umowy najmu okazjonalnego lub umowy najmu instytucjonalnego; specyficzne przepisy prawne z zakresu tychże umów skoncentrowano w art. 19a i następnych ustawy o ochronie praw lokatorów (najem okazjonalny to wariant do wyboru w związku z szeroką kategorią mieszkań, ponieważ najem instytucjonalny dotyczy wynajmowania przez przedsiębiorców). Wspólne dla tychże wariantów jest założenie podstawowe – swoista transakcja wiązana: władze państwowe dają szanse na szybsze doprowadzenie do eksmisji, ale pod warunkiem wywiązania się z obowiązków podatkowych (według reguły: „coś za coś”). Umowa o najem okazjonalny Wspomniany przez Panią wariant „notarialny” może zostać zastosowany np. w związku z zawarciem umowy najmu okazjonalnego. Nie wystarczy samo nazwanie (zatytułowanie) umowy: „umowa najmu okazjonalnego” („umowa o najem okazjonalny”). Niezbędne są także inne składniki. Jednym z nich jest poddanie się egzekucji (w formie aktu notarialnego!) w zakresie eksmisji. Jednak zamysłem ustawodawcy nie było pozbawienie najemców (a na ogół byłych najemców) uprawnień przewidzianych dla najemców – np. uprawnienia do uzyskania lokalu socjalnego (ta kategoria mieszkań podlega przemianom, być może nie tylko w świetle dokumentów). Dlatego najemca powinien złożyć oświadczenie o możności zamieszkania w innym lokalu (na wypadek zakończenia umowy najmu) oraz (co bardzo ważne) oświadczenie właściciela innego lokalu o zgodzie na to, by najemca tam zamieszkał (w przypadku rozwiązania umowy najmu). Przepisy o najmie okazjonalnym lokalu (art. 19a i następne ustawy o ochronie praw lokatorów…) zmieniano i mogą być zmieniane – dlatego może się przydać sprawdzanie aktualnego (w danym czasie) stanu prawnego. Poddanie się egzekucji w formie aktu notarialnego – czyli wariant przewidziany w art. 777 Kodeksu postępowania cywilnego – może dotyczyć nie tylko opuszczenia i wydania lokalu, ale także poddania się egzekucji odnośnie określonej kwoty pieniężnej (co mogłoby ułatwić egzekucję np. zaległego czynszu). Takie poddanie się egzekucji (to jest w formie aktu notarialnego) ułatwia doprowadzenie do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Jak wyeksmitować lokatora obcokrajowca za granicę? Ustawodawca nie uregulował tego, czy oświadczenia (dotyczące możliwości zamieszkania w innym lokalu) mają dotyczyć wyłącznie lokali położonych na terytorium Polski. Trudno jest to jednoznacznie rozstrzygnąć. Wprawdzie nie można całkowicie wykluczyć wariantu ze znajdowaniem się takowego lokalu na terytorium innego państwa, ale względy praktyczne przemawiają przeciwko korzystaniu z takiej ewentualności. Chodzi nie tylko o koszty związane z tłumaczeniem (najlepiej przez tłumacza przysięgłego) oraz oficjalnym poświadczaniem dokumentów zagranicznych – a już same związane z tym koszty mogą zniechęcać do korzystania z takiego wariantu. Po rozwiązaniu umowy najmu może pojawić się problem odnośnie do tego, jak doprowadzić do wyeksmitowania człowieka (nawet jednego dorosłego i w miarę zdrowego) do lokalu położonego za granicą. Komornicy polscy są uprawnieni przeprowadzać egzekucję tylko na terytorium Polski. Nie można wykluczyć zupełnie eksmisji za granicę, ale same koszty i czasochłonność mogą skłaniać do rezerwy od takiego wariantu. Już tańsze (z perspektywy wynajmującego) mogłoby okazać się powiadomienie o sytuacji Urzędu do Spraw Cudzoziemców, którego reakcje mogą być różne. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online .
.najem okazjonalny a eksmisja rodziny z dzieckiem
